جرایم جنگی محیط‌زیستی ناشی از تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

گستره آسیب­های ناشی از بزه­دیدگی محیط­زیست در برابر مخاصمات مسلحانه، به‌‌‌حدی گسترده است که نمی‌توان آن را با تخریب محیط­زیست در برابر رویکردهای توسعه­ای و صنعتی یا بزه­های سبز مقایسه کرد. محیط‌زیست فلسطین و به‌طور ویژه غزه نیز از این رخداد تاریخی بی­نصیب نمانده و در دهه­های گذشته همواره توسط رژیم صهیونیستی با چالش­های جدی مواجه شده است. آسیب­های گسترده­ محیط­زیستی ناشی از حملات هوایی و زمینی رژیم صهیونیستی در سال 2023 به غزه این پرسش را پیش می­کشد که آیا می­توان آن‌ها را در پرتوی مقررات حقوق بین­الملل، جنایت جنگی دانست؟ در پاسخ باید گفت تاکنون به جهت اقدامات محدودکننده رژیم صهیونیستی در ورود ناظران بین­المللی به غزه، گزارش مستندی از وقایع و جرائم محیط­زیستی منتشر نشده، اما آنچه از اخبار منتشرشده می­توان دریافت این است که برخی رفتارهای ارتش رژیم صهیونیستی مانند تخریب منابع آب آشامیدنی سالم، گرسنگی دادن محیط­زیستی شهروندان و استفاده از فسفر سفید می­تواند نمونه­هایی از جنایت جنگی باشد. ازاین­رو در پاسخ­‌گویی به جنایات جنگی محیط­زیستی رژیم صهیونیستی می‌توان از ابزارهایی مانند ورود دادستان دیوان بین­المللی کیفری به جرائم ارتکابی در فلسطین که اساسنامه دیوان را پذیرفته است، کنشگری محیط­زیستی در دیوان بین­المللی دادگستری که رویکرد حمایتی از محیط­زیست در مخاصمات مسلحانه نیز دارد و استفاده از ظرفیت اصل صلاحیت جهانی توسط کشورها برای مجازات عاملان و آمران جنایات جنگی محیط­زیستی بهره برد.­

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Environmental damage caused by the Zionist regime's encroachment on Gaza

نویسندگان [English]

  • GholamHossein Elham 1
  • Asghar Ahmadi 2

1 Associate Professor Emeritus, Department of Criminal Justice and Criminology, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

2 MA in, Criminal Law and Criminology, Isfahan University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The range of damage caused by environmental crime due to armed conflicts is so wide that it cannot be compared with environmental destruction due to development and industrial approaches or green crime. The environment of Palestine and especially Gaza has not been spared from this historical event and has always faced serious challenges by the Zionist regime in the past decades. The widespread environmental damage caused by the air and ground attacks of the Zionist regime on Gaza in 2023 raises the question of whether it can be considered a war crime in the light of international law. In response, it should be stated that although until now no documentary report of environmental events and crimes has been published due to the restrictive measures of the Zionist regime in the entry of international observers to Gaza, but what can be seen in the news is that some of the behaviors of the Zionist army, such as the destruction of safe drinking water sources, starving the environment of citizens and the use of white phosphorus, can be considered examples of war crimes. Therefore, in responding to the environmental war crimes of the Zionist regime, can use tools such as the entry of the prosecutor of the International Criminal Court into the crimes committed in Palestine, which has accepted the statute of the court; Environmental activism in the International Court of Justice, which has an approach to protect the environment in armed conflicts, and the use of the capacity of the principle of universal jurisdiction by countries to punish the perpetrators and commanders of environmental war crimes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environment
  • armed conflict
  • environmental crime
  • war crime
بحرینی، جلال؛ رمضانی قوام­آبادی، محمدحسین (1402). امکان­سنجی رسیدگی دیوان بین­المللی کیفری به وضعیت فلسطین و تبعات احتمالی آن، مطالعات حقوق عمومی، مقاله آماده انتشار.
ذاکرحسین، محمدهادی (1400). گرسنگی دادن غیرنظامیان به‌مثابه جنایت جنگی، مجله پژوهش‌های حقوق جزا و جرم­شناسی، دوره 9، شماره 18.
رابرتس، آدام (1375). حقوق جنگ در مخاصمه 1991ـ1990 خلیج (فارس)، در: حقوق جنگ، ترجمه حسین شریفی طرازکوهی، تهران: انتشارات دانشگاه جامع امام حسین (علیه‌السلام).
زارع ­مهدوری، قادر؛ دانش­ناری، حمیدرضا (1395). امنیت بین­المللی و جرائم زیست‌محیطی، تهران: میزان.
ساعد، نادر (1389). صیانت از حقوق بشریت: رویکرد گزارش گلدستون در مورد جنایات ارتکابی رژیم اسرائیل در غزه، در: فلسطین و حقوق بین­الملل معاصر، به اهتمام نادر ساعد، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
شیلتون، دینا؛ کیس، الکساندر (1389). کتابچه قضایی حقوق محیط­‌زیست، ترجمه محسن عبدالهی، تهران: خرسندی.
عسکری، پوریا (1401). حفاظت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه از دیدگاه کمیسیون حقوق بین­الملل و کمیته بین­المللی صلیب سرخ، مجله حقوقی بین­المللی، شماره 67.
فاستر، جان بلامی (1400). انقلاب زیست­بومی: صلح با کره زمین، ترجمه محسن صفاری، تهران: چرخ.
فرانکا، الساندرا (1399). تغییرات اقلیمی و حق­های هم­وابسته بشری بر غذا، آب و سلامت، در تغییرات اقلیمی و حقوق بشر از منظر حقوق بین­الملل و حقوق تطبیقی، ویراسته اوتاویو کیریکو و مولود بومقار، تهران: علمی و فرهنگی.
قلی­پور، غلامرضا؛ مهرا، نسرین (1399). جنایت اکوساید؛ گذشته، حال و آینده، پژوهش حقوق کیفری، شماره 30.
کیتی ­شیایزری؛ کریانگ­ ساک (1383). حقوق بین­الملل کیفری، ترجمه بهنام یوسفیان و محمد اسماعیلی، تهران: سمت.
ماری هنکرتز، ژان؛ دوسوالدبک، لوئیس (1387). حقوق بین­المللی بشردوستانه، جلد نخست، ترجمه دفتر امور بین­المللی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران و کمیته بین­المللی صلیب سرخ، تهران: مجد.
مشهدی، علی (1402). مقدمه تفصیلی مترجم، در: کمیسیون حقوق بین­الملل سازمان ملل متحد، حفاظت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه، تهران: پژوهشکده حقوقی شهردانش.
نجفی، بهزاد (1392). سازمان جهانی بهداشت و حقوق سلامت، چاپ 1، تهران: میزان.
نجفی ­اسفاد، مرتضی؛ جلالیان، عسکر (1391). ضرورت تأسیس دادگاه بین­الملل محیط‌‌زیست جهت حمایت کیفری و حقوقی از محیط‌زیست در مقابل خسارات وارده در جنگ 22روزه غزه، فصلنامه راهبرد، سال 21، شماره 63.
Reuveny, Rafael; Andreea S. Mihalache-OKeef and Quan Li (2010). The effect of warfare on the environment, Journal of Peace Research 47 (6).
United Nations Environment Programme, (2020). State of Environment and Outlook Report for the occupied Palestinian territory 2020, Nairobi, Kenya.
  • تاریخ دریافت: 29 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 03 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 17 بهمن 1402