بازخوانی نظریه مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در قضیه دیوار حائل با توجه به جنایات رژیم صهیونیستی پس از اکتبر سال ۲۰۲۳ در غزه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناس‌ارشد، حقوق بین‌الملل؛ دانشجوی دکتری، فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در 9 ژوئیه 2004 دیوان بین‌المللی دادگستری، مبادرت به نظر مشورتی در خصوص ساخت دیوار حائل در اراضی اشغالی فلسطین کرد. دیوان، با استناد به کنوانسیون‌های حقوق بشردوستانه و حقوق بشری، ساخت دیوار حائل را غیرمشروع اعلام کرد. به‌رغم آنکه نظریه مشورتی دیوان ناظر بر غیرمشروع بودن ساخت دیوار حائل بود، اما رژیم اشغالگر از آن سال تاکنون، اقدام به ساخت چند دیوار دیگر ازجمله ساخت دیوار حائل در غزه کرده است. با توجه به نقض قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه بین‌المللی و حقوق بشر در سطحی بسیار گسترده توسط رژیم اسرائیل در مخاصمه غزه پس از 7 اکتبر 2023، بازخوانی مجدد رأی دیوان مهم است. هدف این نوشتار، بررسی ابعاد حقوق بشردوستانه و حقوق بشری نظریه مشورتی دیوان است. براین‌اساس، با تأکید بر وضعیت نوار غزه به‌مثابه سرزمینی اشغالی و نقض قواعد حقوق اشغال به‌واسطه ارتکاب جنایات گسترده توسط رژیم اشغالگر اسرائیل در مخاصمه 2023- 2024 در غزه، توجه به تبعات منفی روانی و انسانی ساخت دیوار حائل در غزه که به دلیل نقض حقوق بشر روی داده و در حمله حماس به مواضع اسرائیل مؤثر بوده، دارای اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Rereading the advisory opinion of the ICJ in the construction of a wall, considering the Zionist regime crimes after October 2023 in Gaza

نویسندگان [English]

  • Elham Aminzadeh 1
  • Mahbubeh Pakdel 2

1 Professor of Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

2 MA in International Law, Tehran University, PhD Candidate, Philosophy of Religion, Tehran University, Tehran, Iran

چکیده [English]

On July 9, 2004, the International Court of Justice issued an advisory opinion concerning the construction of a wall in the occupied Palestinian territories. The court by determining the rules and principles of International law rendered its advisory opinion the construction of the wall is illegal. Although, Israel was under an obligation to terminate its breaches of international law, the Israeli occupation regime started to construct several more walls, including the construction of the wall in Gaza. Therefore, Considering the violation of the fundamental rules of international humanitarian law and human rights on a very wide level by the Israeli regime in the Gaza conflict after October 7, 2023, it is important to reread the advisory opinion of the court. The purpose of this article is to examine the dimensions of humanitarian rights and human rights in the advisory opinion of ICJ. Hence, by emphasizing the status of the Gaza Strip as an occupied territory and the violation of the rules of occupation due to the large-scale crimes committed by the occupying regime of Israel in the 2023- 2024 conflict in Gaza, it is of paramount importance to regard  the negative psychological and human consequences of the construction of the wall in Gaza caused by the violation of human rights in this region. For this issue has been effective in the attack of Hamas on Israeli positions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Court of Justice
  • International humanitarian law
  • human rights
  • Israeli occupation regime
  • Gaza Strip. 
اخوان خرازیان؛ مهناز (1388). اعمال حقوق بین‌الملل بشردوستانه در مخاصمه اخیر نوار غزه،  مجله حقوقی بین‌المللی (نشریه مرکز امور بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری)، شماره 40، سال 26.
اسماعیلی، مهدی (1383). خلاصه‌ای از بحث ماهوی نظرمشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد دیوار حائل در اراضی فلسطین، نشریه گواه، شماره‌های 2 و 3.
امیری، صالح؛ سعیدی شاهسواری، مریم؛ غلامرضایی آزاد، هدیه؛ قربان‌زاده، محمد (1399). تعقیب نقض‌های حقوق بین‌الملل بشردوستانه مرتبط با شهرک‌سازی در اراضی اشغالی فلسطین در دیوان بین‌المللی کیفری، فصلنامه علمی مطالعات بین‌‍‌رشته‌ای دانش راهبردی، سال 10، شماره 38.
بعیدی‌نژاد، حمید (1383). ابعاد مهم سیاسی و حقوقی رأی مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری درباره غیرقانونی بودن ساخت دیوار حائل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین توسط اسرائیل، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای، سال‌های 5 و 6.
توحیدی، احمدرضا (1402). ضرورت موضع‌گیری نهادهای بین‌المللی در موضوع فلسطین/رژیم صهیونیستی ناقض آرای دیوان دادگستری، خبرگزاری جمهوری اسلامی، قابل دسترس در: https://www.irna.ir/news/85259165.
حبیب‌زاده، توکل (1384). ساخت دیوار حائل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین از دیدگاه حقوق بین‌الملل درآمدی بر رأی دیوان بین‌المللی دادگستری. فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، شماره 28.
دوکورالوگو، ویکتور (1382). مشروعیت ساخت دیوار حائل از دیدگاه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، ترجمه  سید حسین سادات میدانی، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره 4.
زارع‌فر، امین؛ هاشمی، حمید (1383). ساخت دیوار حائل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره ۵.
سادات میدانی، سیدحسین (1383). نظریه مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری محکومیت قضایی رژیم اسرائیل. فصلنامه سیاست خارجی، شماره 3، سال ۱۸.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1384). بررسی نظریه مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد آثار حقوقی ساخت دیوار حائل در سرزمین‌های اشغالی، نشریه گواه، شماره‌های 4 و 5.
کنوانسیون چهارم ژنو در مورد حمایت از جمعیت غیرنظامیان در زمان جنگ مصوب ۱۲ اوت ١٩٤٩.
مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه (1383). فلسطین و سازمان ملل متحد،  انتشارات مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد.
ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، امیرحسین (1384). حقوق بین‌الملل بشردوستانه مخاصمات مسلحانه داخلی، تهران: میزان.
هشیش، عبدالوهاب (1374). تعیین سرنوشت ملت فلسطین میان حق و زور، ترجمه عباس آگاهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • تاریخ دریافت: 30 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 03 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 11 بهمن 1402