درآمدی بر مسئولیت‌ها و ضمانت اجرای ناشی از اِعمال اجبار در نظام بین‌الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 استاد دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

چکیده

در دنیای امروز علی­رغم وجود اصول و قواعد حقوق بین­الملل در تنظیم مناسبات پیچیده و در حال توسعه دولت­ها، اما همه آن چیزی که مسیر این تعاملات را فراهم می­سازد برگرفته از نظم حقوقی مذکور نیست، بلکه هنوز هم روابط بین­الملل بیش از هر چیز مبتنی بر اصل حاکمیت اراده دولت­ها و روابط اقتداری میان آنها است. در این شرایطی طبیعی است که حاکمیت یک دولت با وجود نظم هنجاری یادشده نقض شود یا آنکه حاکمیت دولت­های دیگر را نقض کند. اِعمال اجبار یکی از موارد ناصحیح اقتداراتی است که این مقاله سعی دارد تا ضمن بررسی آثار و مسئولیت­های کاربرد آن در روابط بین­الملل به روشی توصیفی - تحلیلی، ضمانت اجرای مطلوب در این زمینه را نیز شناسایی نماید. نتایج تحقیق نشان می­دهد، هرچند دامنه مسئولیت ناشی از اقدامات اجباری دولت‌ها، از حفظ استقلال اراده یک دولت معین فراتر رفته و بر اصل برابری حاکمیت آنها و صلح و امنیت بین­المللی تأکید دارد. اما تا به حال ضمانت اجرایی که بتواند مانع از نقض اصول و قواعد حقوق بین­الملل بواسطه کاربرد اجبار شود، شکل نگرفته و بازگشت دولت­های ناقض این اصول به مناسبات صحیح بین­المللی کماکان در سایه اصل حاکمیت دولت­ها و از طریق روش­هایی مانند خودیاری، حل و فصل مسالمت­آمیز اختلافات امکان­پذیر است.

کلیدواژه‌ها